Göçmenlik Bir Yas Süreci midir?

Göçle birlikte yalnızca coğrafya değil, aidiyet, anlam, topluluk ve kimlik de değişir. Göçmenliğin bir çeşit yas süreci olup olmadığını ele aldım ve bu sürecin nasıl tanınıp desteklenebileceği hakkında yazdım.

Her Göç Bir Kayıptır

Göç ettiğimde sevdiğim bir ülkeyi bırakmıştım belki. Ama asıl zor olan, beni ben yapan şeyleri geride bırakmış olmamdı.

Her şey yeni görünüyordu ama ben tanıdık hiçbir şeyin içinde değildim.
Ve içimde bir boşluk vardı.
Ne tanımlanabilen bir eksiklikti bu, ne de tam olarak bir üzüntü.
Zamanla fark ettim: ben aslında yas tutuyordum.

Göçmenlik sadece bir başlangıç değil, aynı zamanda bir vedadır.
Ve her veda gibi, göç de kendi içinde bir yas süreci barındırabilir.

Göçmenlikte Kayıplar Görünmez Olabilir

Yas genellikle ölümle ilişkilendirilir. Ancak hayatın birçok alanında da “küçük ölümler” yaşanır.
Ve göç, bu ölümlerin en sessiz olanlarından biridir.

Göçmenlikle birlikte yaşanan başlıca kayıplar şunlar olabilir:

• Dil: Kendini ifade edememek, espri yapamamak, derinlik kuramamak
• Toplumsal rol: Önceden sahip olduğun mesleki ya da sosyal kimliğin anlamını yitirmesi
• Gündelik ritüeller: Tanıdık sokaklar, bilindik alışveriş biçimleri, ulaşım, kahve molaları
• Sosyal çevre: Arkadaşlar, aile, komşuluk ilişkileri
• Tanıklık: Seni sen yapan ve geçmişini bilen kimsenin etrafında olmaması

Bu kayıplar fiziksel olmayabilir ama psikolojik olarak derin izler bırakabilir.
Tanımlanmadığında ise içsel bir eksiklik ve huzursuzluk hissi yaratabilir.

Göçmenlikte Yas Süreci Nasıl İşler?

Klasik yas sürecine benzer biçimde, göçmenlikte de benzer duygusal evreler yaşanabilir:

1. İnkar – “Zamanla alışırım, bu geçici.”
2. Öfke – “Neden bu kadar zor?”
3. Pazarlık – “Belki başka bir ülke seçseydim daha kolay olurdu.”
4. Hüzün – “Geri dönsem bile artık hiçbir şey aynı olmayacak.”
5. Kabullenme – “Bu da hayatımın bir parçası. Bu halimle de varım.”

Ancak göçmenlikte bu evreler çizgisel değildir.
Bazen bir gün içinde birden fazla evreyi yaşayabiliriz.
Ve bazen bazı evreler yıllarca sürebilir.

Tanımlanmayan Yas Nelere Yol Açabilir?

Eğer göçle gelen kayıplar tanımlanmaz ve fark edilmezse, kişinin duygusal bütünlüğü zedelenebilir.
Bu durum aşağıdaki şekillerde ortaya çıkabilir:

• Sürekli bir huzursuzluk hissi
• Hiçbir yere ait hissedememe
• Gidilen yere uyum sağlanamaması
• Geride bırakılan yerin idealize edilmesi
• Tersine kültür şoku: memlekete dönüldüğünde bile yabancılık hissi
• Kendini suçlama, eksiklik ve yetersizlik duyguları

Bu nedenle, göçle gelen kayıpları tanımak, onlara alan açmak, yas sürecinin sağlıklı ilerlemesi için gereklidir.

Göç Sürecinde Yasla Baş Etmenin Yolları

1. Kaybı adlandır
   Kendine şunu sor:
   “Ben şu anda neyin yasını tutuyorum?”
   Bir insan, bir alışkanlık, bir kimlik olabilir.
   Bu sorunun cevabı kişisel ama değerlidir.
2. Anlam kur
   Yas yalnızca bir eksilme değil, aynı zamanda yeni bir anlam inşa etme sürecidir.
   Bir şeyi kaybetmiş olabilirsin ama bu kayıp, başka bir şeye alan açabilir.
   Örneğin:
   “O evdeki kahvaltıları özlüyorum. Ama şimdi kendi kahvaltı kültürümü yaratıyorum.”
3. Ritüeller oluştur
   Yas süreci fiziksel bir vedaya ihtiyaç duyar.

• Mektup yazmak
• Fotoğrafları düzenlemek
• Anıları hatırlamak
• Sevdiklerini anmak için kendine bir alan yaratmak
  Bu tür küçük ama bilinçli eylemler, duygusal geçişleri kolaylaştırır.

1. Yeniye yer aç
   Yas sürecinin sonunda, eskiye dair duygular silinmez ama yerlerini bulur.
   Böylece yeni olana daha sağlam bir şekilde adım atabilirsin.

Göçmenlik dışarıdan büyük bir adım, bir başarı gibi görünebilir.
Ancak içsel olarak birçok veda, çokça belirsizlik ve anlam karmaşası barındırır.
Bu nedenle, göç sadece bir başlangıç değil; aynı zamanda bir kayıptır.
Ve kayıp varsa, yas da vardır.

Bu yas, seni eksiltmek için değil;
daha derin, daha farkında ve daha bütün bir benlik oluşturmak için yaşanır.

Eğer şu anda kendini duygusal olarak ağır, kırılgan ya da eksik hissediyorsan, belki de bu, senin yasındır.
Ve bu yas, senin yeni hayatına açılan kapının sessiz anahtarı olabilir.